İslam’ın zahiri ve batıni yönü vardır. Zahiri yönü şeriat, batıni yönü ise ihsan makamıdır. İhsan, bir kulun Allah’ı görüyormuşçasına ibadet etmesi, her an O’nun huzurunda olduğunu bilerek yaşamasıdır. Tasavvuf ise, ihsan makamına ulaşma yolunda bir manevi terbiyedir. Kalbi arındırmak, nefsi kontrol altına almak ve Allah’a layık bir kul olabilmek için tasavvuf ehlinin izlediği bir yol ve ilimdir.
Peygamber Efendimiz (SAV), Cebrail Hadisi’nde ihsanı şu şekilde tarif etmiştir:
📖 “İhsan, Allah’ı görüyormuş gibi ibadet etmendir. Sen O’nu görmesen de O seni görmektedir.” (Buhârî, Îmân, 37; Müslim, Îmân, 1-5)
Bu hadis, tasavvufun ve ihsan makamının en güzel tanımını içermektedir.
Kur’an-ı Kerim’de de ihsanın önemi vurgulanmıştır:
🕌 “Şüphesiz ki Allah, ihsan sahipleriyle beraberdir.” (Ankebut Suresi, 69)
Bu ayet, ihsan ehli kimselerin Allah’ın özel rahmeti ve inayeti altında olduğunu açıkça ifade etmektedir.
İslam büyükleri, tasavvufun insanın manevi dünyasını nasıl güzelleştirdiğine dair birçok hikmetli söz söylemişlerdir:
📌 “Tasavvuf, gönülde Allah’tan başkasına yer vermemektir.” (Abdulkadir Geylani)
📌 “Dilin zikri, kalbin zikri olmadan kuru bir sözden ibarettir.” (İmam Rabbanî)
📌 “İhsan sahibi ol ki, Rabbini sadece secdede değil, her an yanında hissedebilesin.”
Bu yazımızda, tasavvufun hikmeti, ihsan makamının fazileti ve kalbi Allah’a bağlamanın önemi üzerine hadis-i şerifler ve İslam büyüklerinin özlü sözleri yer alacaktır. Allah’a yakınlaşma yolunda ihsan ve tasavvufun ruhumuza kattığı güzellikleri anlamak duasıyla…
“İhsan, Allah’a, O’nu görüyormuşçasına kulluk etmendir.”
(sav) Buhari
“Allah’a karşı takva sahibi olmanızı tavsiye ederim.” (sav)
(Ebu Davûd)
İman çıplaktır elbisesi takva, süsü utanmak, meyvesi ise
ilimdir. (sav) Hakim
Takvası azalan kişinin hayası da azalır. Hz. Ömer (ra)
İhsan bir kalbî ameldir ve Allah Teâlâ kalbî temayüllerine
göre insana değer verir. İ.Alimlerinden
İnsan ahlakıyla insandır. Görüntüsü ile değil. Hz. Ali (kv)
Bir kul dilini tutmadıkça takva sahibi olamaz. Enes b. Malik
(ra)
Amelde takva, amelden daha zordur. Ebu Süleyman Darani
(ra)
İnsan gazabını yenmedikçe takva sahibi olamaz. Bişr-i Hafi
(ra)
Takva, oldukça dikenli bir yoldur. Onda yürüyen kuvvetli
bir sabra muhtaç olur. Ömer b. Abdulaziz (ra)
Kul kalbindeki düşüncelerin hepsini bir tepsi içerisine kor
ve bunu çarşıda dolaştırır da içinde kendisini utandıracak bir
şey bulamazsa, takva maksadına ermiş olur. Ömer b. Abdulaziz
(ra)
Göz nereye bakar, gönül oraya akar, Gönül nereye akar, ayak
oraya gider. Hasan Tahsin Feyizli
Tasavvuf; Cenâb-ı Hakk’ı kalben tanıyabilme sanatıdır. Haydar
Hatipoğlu
Tasavvuf; insanı Allah Teâlâ’dan uzaklaştıran şeylerin hepsinden
uzaklaşıp, Allah Teâlâ’ya yaklaşmaktır.” Ebul Hüseyin’i
Nuri (ra)
Tasavvuf; Hakkı müşahede için, gözünü dünyadan tamamen
çevirmektir. Ebu Amr Dımeşki (ra)
Tasavvuf; çirkin ve aşağı olan her huydan çıkıp, güzel ve
yüksek olan huylara girmek ve edebe riayet etmektir. Ebu
Muhammed’i Ceriri (ra)
Tasavvuf; Peygamber Efendimize vâris olmuş gerçek mürebbilerin
elinde; nefsin tezkiye, kalbin tasfiye edildiği manevi
bir mekteptir. İslam Alimlerinden.
Tasavvuf; Her şeyin sahibi olan Allah Teâlâ’nın emirlerine
büyük bir teslimiyetle boyun eğmektir. Ali Müzeyyen (ra)
Tasavvuf; Taklidi İmanı, Tahkiki İmana taşıyan, yani “ih san”
gibi, “Allah’ın Lütfu ihsanı dostlarınadır” kelamı ilâh’iyesine
mazhar olmanın muhteşem ve muazzam bir yüceliğe kavuşmanın
adıdır. Fatih Oğuz
Tasavvuf; nefse karşı sulhu olmayan bir cenktir. İslam Alimlerinden.
Tasavvuf; ilâhî takdire her hâlükârda rıza göstererek Allah
ile daima dost kalabilme marifetidir. İslam Alimlerinden.
Tasavvuf; Güzel ahlaktır. Abdullah b. Muhammed Murteiş
(ra)
Tasavvuf; Tasavvufun aslı, Kitap ve Sünnete uymak, bidat
ve nefsin arzularını terk etmek, Allah dostlarına hürmet ve sevgi
göstermek, insanların hatalarını hoş görmek, ibadetlere de
devam etmektir. Ebul Kasım Nasrabadi (ra)
Tasavvuf; Allah Resulünü aşk ile yakından tanıyabilme,
Onun yüce karakter, şahsiyet ve ahlâkından nasip alarak, dini,
özüne ve ruhuna uygun bir tarzda, vecd içinde yaşayabilme
gayretidir. İ. Alimlerinden
Tasavvufun başı riya, sonu ise rızadır. Tasavvuf, İslam ahlakı
ile süslenmektir. Bu yolun nihayeti Allah Teâlâ’nın ahlakıyla
ahlaklanmak, Allah Teâlâ’nın sıfatlarıyla sıfatlanmaktır.
Tasavvuf, fâni olan her şeyden yüz çevirip, baki olana bağlanmaktır.
Fatih Oğuz
Tasavvuf; Ölçüsünü Kur’an ve Sünnetten almayan ne varsa,
her ne kadar tasavvufa mal edilirse edilsin bâtıldır, Zelildir.
İ. Alimlerinden