Bidat, İslam’da sonradan ortaya çıkan ve dinin asıl kaynakları olan Kur’an ve Sünnete dayanmayan uygulamalar olarak tanımlanır. Peygamber Efendimiz (SAV), dinin tamamlandığını ve ona sonradan eklemeler yapmanın yanlış olduğunu bildirmiştir. İslam’ın temel esasları bellidir ve bunlara yenilikler eklemek ya da asıl ruhundan uzaklaştırmak, zamanla dini bozulmaya götürebilir.
Kur’ân-ı Kerîm’de bidate işaret eden ayetlerden biri şöyledir:
📖 “Bugün dininizi kemale erdirdim, üzerinizdeki nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslam’ı seçtim.” (Maide Suresi, 3)
Bu ayet, İslam’ın tamamlanmış ve korunmuş bir din olduğunu, ona sonradan eklemeler yapmanın doğru olmadığını göstermektedir.
Peygamber Efendimiz (SAV) de bidat konusunda çok açık uyarılarda bulunmuş ve şöyle buyurmuştur:
🕌 “Kim, bizim bu dinimizde ondan olmayan bir şeyi ihdas ederse (ortaya çıkarırsa), o şey reddedilmiştir.” (Buhârî, Sulh 5; Müslim, Akdiye 17)
🕌 “Sözlerin en güzeli Allah’ın kitabı, yolların en güzeli Muhammed’in (SAV) yoludur. İşlerin en kötüsü ise sonradan ihdas edilenlerdir (bidatler).” (Müslim, Cum’a 43)
🕌 “Her bidat sapıklıktır ve her sapıklık ateştedir.” (Nesai, İdeyn 22)
İslam alimleri ve mutasavvıflar da bidatin tehlikeleri konusunda şu hikmetli sözleri söylemişlerdir:
📌 “Bidatler, zamanla dinden bir parça gibi görülmeye başlar ve asıl sünnetin unutulmasına sebep olur.” (İmam Şafiî)
📌 “Din, bidatlerle değişmez; değişen sadece insanların kalpleridir.” (Abdulkadir Geylani)
📌 “Sünneti terk edip bidatle meşgul olan kimse, manevi olarak karanlığa gömülmüştür.”
Bu yazımızda, bidatin İslam’daki yeri, sünnet ile farkı ve bidatlerden sakınmanın önemi üzerine ayetler, hadis-i şerifler ve İslam büyüklerinin özlü sözleri yer alacaktır. Allah’ın bizleri sahih itikatta sabit kılması ve bidatlerden uzak bir iman üzere yaşamayı nasip etmesi duasıyla…
“Münafıkların kalbinde dört kimsenin muhabbeti toplanmaz.
Bunlar, Ebubekir, Ömer, Osman ve Âlidir” (sav) (İbn-i Asakir)
“Kim bizim bu dinimizde olmayan bir şeyi sonradan ortaya
koyarsa, o reddedilir. (sav) (Müslim)
“Allah, bidatini bırakmadıkça bidat sahibinin amelini kabul
etmeyi reddeder. (sav) (İ. Mâce)
“Ashabım arasında fitne çıkacaktır. O fitnelere karışanları
Allah Teâlâ benimle olan sohbetlerinin hürmetine af ve mağfiret
edecektir. Sonra gelenler ise, bu fitnelere karışan ashabıma
dil uzatarak cehenneme girecektir.” (sav) (Müslim)
“Ümmetimden bazı kimseler meydana çıkacak, ashabımı
kötüleyeceklerdir. Bunlar, Müslümanlıktan ayrılacaklardır.”
(sav) (Beyhâki)
“Sırat köprüsünden ayakları kaymadan geçenler, Ehl-i beytimi
ve ashabımı çok sevenlerdir.” (sav) Hz. Ali (kv.)
Kim nefsine karşı sünneti, sözüyle ve işiyle hâkim kılarsa,
hikmetle konuşmuş ve yapmış olur. Kim nefsine ve arzusuna göre
iş yapar ve konuşursa, bidat işlemiş olur. Ebu Osman (ra)
“Allah Teâlâ, bidat sahiplerinin ne orucunu ne namazını ne
haccını ve cihadını ne sadakasını ne de adâletini asla kabul etmez.”
Hişam b. Hasen (ra)
“Yolda bidat sahibi ile karşılaştığın zaman, başka bir yolu
tut.” Yahya b. Ebu kesir (ra)
“Peygamberimizin (sav) herhangi bir hareketini bidatlerle
karışmış görürseniz, o sünneti terk etmeniz daha iyidir.” Şerefuddin
Ahmed b. Yahya Munuri (ra)
“Kişinin saadetinin ve ibadetlerin ona kolay gelmesinin alameti,
bütün işlerinde sünnete uymak, Salihlerle sohbet etmek,
dostlarına karşı güzel ahlaklı olmak, ilahi marifet ve insanlara
muhabbet ile bezenmek ve vakitlerini değerlendirmektir.”
Ebu Ali Hasen b. Ali Gürcani (ra)
“Sünnete giden yol, bidatten kaçmak, Eshab-ı kiramın
İcma’ına uymak, bozuk din adamlarından uzaklaşmak, bir tasavvuf
büyüğünü tanımak ve eserlerini okumaktır.” Ebu Ali
Hasen b. Ali Gürcani (ra)
“Himmetin sıfatlarını, muhabbet ehli tamamladı. Onlarda
himmeti, sünnete uyup, bidatler den kaçarak elde eiler.(Ebu
Bekr Tirmizi (ra)
“Kişi Allaha ancak Onun ve Peygamberinin emirlerine uymakla
ulaşabilir. Kim Allah adamlarına uymadan Allah Teâlâ’ya
ulaşmaya kalkarsa sapıtır.” Ebul Hasen Verrak (ra)
“Bidat sahipleri ile oturup kalkmayınız. Çünkü o, kalbi hasta
yapar.” Hasan Basri (ra)
“Kur’an, Sünnet, İcmâ, Kıyas mahir ziynete, Kurtuluşun tek
yolu uymak Ehlisünnete! İ. Âlimlerinden
“Kim bidat sahibi ile oturursa, ona hikmetten bir şey verilmez.”
Fudayl b. Iyad (ra)
“Bidat sahipleri ile oturmak kalbi öldürür. Çok küçük bir bidat
işleyen kimseden bile sakının.” Ebu Medyen (ra)
“İnsanların ihtilaflarının hepsi, şu üç şeyden dolayıdır. Bunların
her birinin zıddıda vardır. Aslın olmadığı yerde zıddı bulunur.
Tevhidin zıddı Şirktir. Sünnetin zıddı bidair. Taâtın zıddı
günahtır.” Yahya b. Muâz (ra)
“Dinini korumak isteyen, bidat sahipleriyle konuşmaktan
sakınsın. Kalbini korumak isteyen, yabancı kadınlarla konuşmaktan
sakınsın.” Ebu Medyen (ra)
“Allah Teâlâ’yı sevmenin alameti ahlakta ve bütün işlerde,
Onun sevgili peygamberi olan Muhammed Aleyhisselam’a uymaktır.”
Zunnun-i Mısrı (k.s)
“Farzlardan birini eda etmeyen, sünneti yapmama belasına yakalanabilir. Sünneti terk edenin ise bidate düşmesi muhakkaktır.”
Abdullah b. Menazil (ra)
“Ashabı kiram sohbet ile yükseldi. Ashabı kiram, dini bildirenlerdir”
İmam-ı Rabbani (ks)
“Ashabı Kirama dil uzatan dini yıkar. Ashabı kiramın imanda
ayrılıkları yoktur.” İmam-ı Rabbani (ks)
“Ashabı Kiramın hepsi evliyanın hepsinden üstündür.”
İmam-ı Rabbani (ks)
“Sadet-i Ebediyyeye kavuşmak, peygamberlere uymaya bağlıdır.”
İmam-ı Rabbani (ks)
“Sünnet ile Bid’at birbirinin zıddıdır. Birini yapınca öteki
yok olur.” İmam-ı Rabbani (ks)
“Ya din, bidati yener ya da bidatler dini, Gel birlikte boğalım,
bidat ve hurafeyi! Hanifi Kara
“Değiştiremeyeceğim bir bidat görmektense, mescitte söndüremeyeceğim
bir ateşi görmeyi tercih ederim.” Ebu İdris
Havlâni (ra)
“Bidatların hepsi karanlıktır. Onlarda güzellik yoktur. Bizim
yolumuzun üstünlüğü, bidat karışmamış olmasıdır. Ortadan kalkan
her yol, bidat yüzünden kalkmıştır.” Sıbgatullah-i Arvasi