Gaflet, kişinin dünya meşgalesine dalarak Allah’ı, ahireti ve kulluk sorumluluğunu unutması anlamına gelir. İnsan, gaflete düştüğünde manevi dünyası zayıflar, kalbi kararmaya başlar ve ibadetlerinden uzaklaşır. İslam, mümini gafletten uzak durmaya, sürekli zikir ve ibadet ile uyanık bir ruh haline sahip olmaya davet etmiştir.
Kur’ân-ı Kerîm’de gafletin tehlikesi şu şekilde vurgulanır:
📖 “Biz, cehennem için cinlerden ve insanlardan çok sayıda kişi yarattık. Onların kalpleri vardır ama hakikati anlamazlar, gözleri vardır ama görmezler, kulakları vardır ama işitmezler. İşte onlar hayvanlar gibidir, hatta daha da aşağıdırlar. Onlar, gaflet içindedirler.” (Araf Suresi, 179)
Bu ayet, gaflete düşen insanların, Allah’ın verdiği akıl, göz ve kulak gibi nimetleri kullanmadıkları için manevi anlamda kör, sağır ve duyarsız hale geldiklerini anlatmaktadır.
Peygamber Efendimiz (SAV) de gafletin zararlarını ve ondan korunmanın yollarını şöyle açıklamıştır:
🕌 “İki nimet vardır ki insanların çoğu onların kıymetini bilmez: Sağlık ve boş vakit.” (Buhârî, Rikâk 1)
Bu hadis, gafletin en büyük sebeplerinden birinin zamanı boşa harcamak olduğunu göstermektedir.
🕌 “Gaflet içinde bir kalple namaz kılma! Çünkü gaflette kılınan namazın kıymeti yoktur.” (Taberânî, Kebîr)
Büyük mutasavvıflar ve İslam âlimleri de gafletin insan üzerindeki etkisini anlatan hikmetli sözler söylemişlerdir:
📌 “Gaflet, kalbi öldüren en büyük hastalıktır.” (İmam Gazali)
📌 “Gaflet, insanı Allah’tan uzaklaştıran en ağır perdedir.” (Abdulkadir Geylani)
📌 “Zikir, gafleti giderir; gaflet ise insanı helake sürükler.”
Bu yazımızda, gafletin anlamı, zararları ve ondan kurtulmanın yolları üzerine ayetler, hadis-i şerifler ve İslam büyüklerinin özlü sözleri yer alacaktır. Rabbimizin bizleri gaflet uykusuna düşmekten koruması ve kalplerimizi daima O’nun zikriyle diri tutması duasıyla…
“Allah Teâlâ’yı unutmaktan daha büyük günah yoktur.” Sehl
b. Abdullah Tusteri (ra)
Gafil, hakikatlere karşı kalbine perde çekilmiş kişidir. Mayın
tarlasında pervasızca koşan, uçurumların kenarında dikkatsizce
dolaşan bir bedbahtır. Osman Nuri Topbaş
Göz kaptırdığım renkten, kulak verdiğim sesten,
Affet, senden habersiz aldığım her nefesten.
Necip Fazıl Kısakürek
“Gafillerden cahillerden ve yaltakçılardan uzak dur.” Yahya
b. Muazı Razi (ra)
“Dünya sevgisini terk etmek gayet zordur, ama cennete kavuşmak
için, dünyayı terk etmek lazımdır.” Yahya b. Muazı
Razi (ra)
“Mademki, şeytan seni aldatmak için hiç gaflete düşmüyor,
bu hususta daima uyanık duruyor. Öyleyse sende ondan gafil
olma ve yapacağı kötülüklere karşı, sende ona karşı uyanık
ol.” Tacuddin-i İskenderi (ra)
“İnsanın müptela kılındığı en çetin şey gafleir. Allah Teâlâ
bir kulunu severse, onu gafleen korur.” Mensur El Betaihi
(ra)
“Dünyayı isteyen, deniz suyunu içene benzer. İçtikçe hararet
basar daha çok susar, içe içe nihayet ölür. Fakat susuzluğu
harareti eksilmez.” İsa (as)
“Dünyadan yüz çeviren insan, Allah Teâlâ’nın emrettiği işlerle
meşgul olur.” Abdullah Er Razi (ra)
Gafil, kurda sevdalanan kuzudur. Avcısına koşan avdır. Osman
Nuri Topbaş
“Haktan gafil olmak ateşte olmaktan beterdir.” Cüneyd-i
Bağdadi (ra)
“İnsanlar Allah Teâlâ’yı heves ve kolaylıkta ararlar. Hâlbuki
dünyadan vazgeçmedikçe Hakkı bulmak mümkün değildir.”
Ali b. Muhammed Beşşar (ra)
“Gafleti kalpten kovmanın tek yolu Allah korkusudur.”
Dârânî’ (ra)
“Bir Sıddık, binlerce sene Allah Teâlâ’ya teveccüh halinde
bulunsa, bundan sonra da bir an O’ndan gafil olsa, bu bir anda
kaybeiği, binlerce seneki kazandığından daha fazladır.”
Necmeddin-i Kübra (ra)
“Dünya uyku, ahiret ise uyanıklık yeridir. Rüyada ağlayan
uyanıklıkta güler, sevinir. Sen dünya hayatında ağla ki,
ahiret uyanıklığında gülesin ve neşeli olasın.” Yahya b. Muazı
Razi (ra)
“Dünya derin bir deniz gibidir. Çok insanlar onda boğulmuştur.
Takva gemin, İman yükün, tevekkül halin olsun. Umulur
ki, kurtulursun.” Hz. Lokman (as)
“İnsanoğlu dünyayı elde etmek uğruna, nice sonsuz devlet
ve saadetleri kaçırdı.” Mevlâna Halid-i Bağdadi (ra)
Gafil, iki gözünün önüne iki parmağını koyarak kendi kendisini
âmâ kılan kişidir. Osman Nuri Topbaş
“Müminin kabrinde yüzünün kıbleden çevrilmiş görünmesi,
dünya sevgisi üzerine ölmesindendir.” Sıbgatullah-ı Arvasi
(ra)
“Dünya topraktan ibareir. Ne gariptir ki, insan toprak alma
derdinde, toprakta insan alma derdinde.” İ. Alimlerinden
Gafleti kalpten kovmanın tek yolu Allah Aşkı- Allah korkusudur.
Bununda Membaı Zikirdir. İ. Âlimlerinden
Gaflet, “en büyük musibet ve kasvet” tir. En derin uyku gaflet
uykusudur. Gaflet olmasaydı insan nefsinin arzularına kul
olmazdı. İbn Ebü’l-Havârî
Allah’tan gafil olmak, ateşe girmekten daha zordur.”
Cüneyd-i Bağdadî,
“Bir insanın işlediği günahtan tövbe etmesi gerektiğinden
gafil olması o günahı işlemesinden daha kötüdür.” Ebû Ca’fer
Sinan (ra)